Zastrzeżenie numeru PESEL jest już dostępne od ponad pół roku, ale dopiero 1 czerwca 2024 roku instytucje finansowe są zobowiązane do weryfikacji tego statusu. Rozwiązanie Ministerstwa Cyfryzacji ma zmniejszyć ilość oszustw finansowych wynikających z kradzieży danych osobowych.
Po co zastrzegać PESEL?
Przede wszystkim po to, by zabezpieczyć swoje dane przed oszustami.
“Od 1 czerwca 2024 r. obywatele z zastrzeżonym PESEL-em, którzy padną ofiarą oszustwa i ktoś weźmie kredyt na ich dane, nie będą musieli spłacać takiego kredytu” – zapewniał minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski podczas konferencji prasowej.
Zastrzeżony PESEL nie pozwoli złodziejom na wzięcie kredytu czy pożyczki na nasze dane, uniemożliwi skorzystanie z naszego PESEL-u u notariusza podczas umowy kupna czy sprzedaży nieruchomości czy podczas procedury wydawania karty SIM.
Może też nas zabezpieczyć przed utratą dużej ilości środków z konta. Serwis pocztowy.pl wyjaśnia, że osoby będące w posiadaniu kradzionego numeru PESEL często działają pod presją czasu. istnieje ryzyko zatem, że szybko chciałyby podjąć środki z naszego konta. Dzięki zastrzeżonemu numerowi PESEL kwota wypłaty jest ograniczona do trzykrotności minimalnego wynagrodzenia ustawowego, czyli na dzień 1 czerwca 2024 r. jest to 12726 zł, a od 1 lipca 2024r. 12900zł.
Jak zastrzec PESEL?
Można zrobić to na trzy sposoby:
- w aplikacji mObywatel 2.0
- przez serwis internetowy mObywatel
- w dowolnym urzędzie gminy, składając formularz RZ-W-1.
Usługa jest bezpłatna i uruchamiana natychmiastowo.
Skierowana jest do wszystkich osób prywatnych – pełnoletnich i posiadających numer PESEL. Jest też szczególnie ważna dla właścicieli spółek oraz innych podmiotów podlegających obowiązkowi rejestracji do KRS, ponieważ ich numery PESEL dostępne są publicznie i przez to szczególnie narażone na niewłaściwe wykorzystanie.
Z jakimi ograniczeniami wiąże się zastrzeżenie numeru PESEL?
Należy pamiętać, że zastrzeżenie numeru PESEL może utrudnić pewne czynności nie tylko przestępcom, ale również nam. Są nimi:
- wypłacanie większych kwot gotówki z banków (przy zastrzeżonym numerze PESEL maksymalna kwota jaką będziemy mogli wypłacić to równowartość trzech pensji minimalnych),
- zawieranie umowy rachunku oszczędnościowego i rozliczeniowego (operacje bankowe na istniejących rachunkach będą możliwe przy zastrzeżonym numerze),
- zawieranie umowy z firmami i instytucjami finansowymi o kredyt, pożyczkę, zakup z płatnością ratalną czy leasing,
- zawieranie notarialnych umów np. kupna i sprzedaży nieruchomości czy majątkowej małżeńskiej,
- odzyskanie kopii karty SIM.
W każdym z tych przypadków bank powinien odmówić zawarcia umowy, jeśli po sprawdzeniu okaże się, że klient miał zastrzeżony PESEL. Ten z kolei, będzie miał możliwość sprawdzenia jaka firma bądź instytucja oraz w jakiej sprawie sprawdzała numer PESEL.
Pamiętajmy, że jednak korzyści z zastrzeżenia numeru PESEL są bardzo duże i nie bójmy się ewentualnych ograniczeń, ponieważ operacja jest odwracalna.
Na co nie wpływa zastrzeżenie?
Warto nadmienić, że zastrzeżenie numeru nie wpływa na:
- sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów),
- sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty),
- udział w wyborach,
- ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy),
- korzystanie z profilu zaufanego,
- podróżowanie (np. przekraczanie granicy, podróże lotnicze czy kupowanie biletów lotniczych),
- wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy),
- korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).
Czy operację można można cofnąć?
Tak. W dowolnym momencie, na przykład gdy znajdziemy się takich sytuacjach jak te powyżej. Zastrzeżenie możemy wycofać analogicznie do tego, jak je zgłaszaliśmy czyli zarówno w aplikacji, serwisie internetowym, jak i urzędzie gminy. Można to zrobić bezterminowo lub z automatyczną datą ponownego zastrzeżenia. Operacje zastrzegania i wycofywania są bezpłatne i można je powtarzać wielokrotnie.
W sytuacji, gdy potrzebujemy wykonać operację np. u notariusza, możemy wycofać zastrzeżenie, a po zakończeniu jej, z powrotem zastrzec numer.
Weźmy jednak pod uwagę, że procedura cofnięcia usługi, po jej zgłoszeniu w aplikacji mObywatel zajmuje do. 30 minut. Zatem zadbajmy, by zrobić to odpowiednio wcześniej.
Jak to wpływa na komorników?
Mam nadzieję, że zastrzeżenie numeru PESEL przyniesie wymierne korzyści również komornikom i pozwoli uniknąć trudnych sytuacji, w których zmuszeni są egzekwować należności od osób, które po prostu zostały oszukane. Takie potwierdzone dane usprawnią postępowanie egzekucyjne.
Do tej pory numer PESEL zastrzegło ponad 2,7 mln osób w Polsce. Wśród seniorów jest zaledwie ok. 10% czyli ponad 700 tys. osób, a to grupa szczególnie narażona na wyłudzenia danych. Namawiajmy naszych bliskich, kontrahentów, klientów do skorzystania z usługi zastrzeżenia numeru PESEL.